Τα φαρμακευτικά φυτά υπό διωγμό

Σε εφαρμογή τέθηκε από 1 Μαΐου 2011 Οδηγία της Ε.Ε. (εκδόθηκε 31 Μαρτίου του 2004), η οποία θέτει νέες προδιαγραφές για την απόκτηση άδειας κυκλοφορίας των φυτικών παραδοσιακών φαρμάκων. Σύμφωνα με αυτή την Οδηγία, μεγάλο μέρος των φαρμακευτικών σκευασμάτων με βάση τα βότανα δεν θα μπορούν πλέον να επωφεληθούν της απλοποιημένης διαδικασίας για να κυκλοφορήσουν στην αγορά, αλλά θα πρέπει να υποβληθούν σε παρόμοιες διαδικασίες έγκρισης με τα φάρμακα σύνθεσης που παρασκευάζονται σε εργαστήρια.
Στόχο της Οδηγίας, που φέρει χαρακτηριστικό όνομα Traditional Herbal Medicinal Products, THMPD directive (Οδηγία για τα παραδοσιακά φυτικά θεραπευτικά προϊόντα) είναι, σύμφωνα με τους συντάκτες της, η προστασία των καταναλωτών.

Συγκεκριμένα, στην Οδηγία επισημαίνεται ότι στο εξής άδεια κυκλοφορίας σ' ένα φυτικό φάρμακο ή στην ουσία που του αντιστοιχεί παρέχεται μόνο στην περίπτωση που αποδεικνύεται η ιατρική του χρήση για περισσότερα από τριάντα χρόνια, από τα οποία τα 15 τουλάχιστον στα κράτη-μέλη της Ε.Ε. προ της αίτησης για έγκριση. Οσα φάρμακα δεν περιλαμβάνονται σε αυτή την κατηγορία, θα ακολουθήσουν τις ίδιες διαδικασίες έγκρισης με τα φάρμακα σύνθεσης...

Το κόστος αυτών των διαδικασιών, που περιλαμβάνουν έρευνες και πολύχρονες κλινικές δοκιμές, ανέρχεται σε 100.000-150.000 ευρώ για το κάθε φυτικό συστατικό και είναι απαγορευτικός για μικροκαλλιεργητές και παρασκευαστές. Στην περίπτωση π.χ. ενός σκευάσματος που εμπεριέχει τρεις ή περισσότερες φυσικές ουσίες, το κόστος έγκρισης ξεπερνά τα 500.000 ευρώ.

Η εφαρμογή της Οδηγίας, που μπορεί να θεωρηθεί μία ακόμη νίκη των μεγάλων φαρμακευτικών εταιρειών που εδώ και καιρό είχαν εξαπολύσει κυνήγι των μαγισσών εναντίον των φυσικών φάρμακων και της ομοιοπαθητικής ιατρικής, έχει ήδη προκαλέσει πολλές αντιδράσεις στο χώρο της εναλλακτικής και ομοιοπαθητικής ιατρικής, αλλά και των καλλιεργητών, παραγωγών και εμπόρων φυτικών φαρμακευτικών βοτάνων και παρασκευασμάτων.

Αντιδράσεις

Αρκετοί είναι εκείνοι οι οποίοι, λαμβάνοντας μέρος στο διάλογο που πανευρωπαϊκά έχει ανοίξει στο Διαδίκτυο, αλλά και σε ορισμένα ξένα ευρωπαϊκά ΜΜΕ, επισημαίνουν ότι η Οδηγία,που σύμφωνα με τους εμπνευστές της στοχεύει στην προστασία του καταναλωτή, κινδυνεύει να εξελιχθεί στην ουσία σε απαγορευτικό μέτρο της ιατρικής χρήσης φυτών, που εδώ και χιλιάδες χρόνια χρησιμοποιούνται με ασφάλεια για θεραπευτικούς σκοπούς . Επισημαίνεται επίσης ότι η νέα αυτή νομοθεσία εμπεριέχει πολλά κενά, είναι δύσκολο να εφαρμοστεί και, μοιραία, θα αποφέρει ένα καίριο πλήγμα στην ατομική ελευθερία επιλογής της θεραπείας, αλλά και στη δυνατότητα επιβίωσης χιλιάδων στην Ελλάδα και εκατομμυρίων σε όλο τον κόσμο μικροκαλλιεργητών και μικροπαρασκευαστών παραδοσιακών φυτικών φαρμάκων.

Δυσεύρετα, επίσης, θα καταντήσουν σύμφωνα με πολλούς αρκετά φυσικά παρασκευάσματα, αφού εκτιμάται ότι οι μεγάλες φαρμακευτικές εταιρείες θα εξακολουθήσουν να τα αγνοούν, καθώς για τα συγκεκριμένα προϊόντα δεν είναι δυνατόν να εκδοθεί δίπλωμα ευρεσιτεχνίας και άρα το εμπόριό τους αποφέρει σαφώς πολύ μικρότερα κέρδη... Η εφαρμογή της ευρωπαϊκής Οδηγίας θα συμβάλει επιπλέον στην άνθηση του παράνομου εμπορίου φαρμακευτικών παρασκευασμάτων, με αποτέλεσμα αντίθετο του επιδιωκόμενου από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, καθώς θα τεθεί σε σοβαρό κίνδυνο η ασφάλεια των καταναλωτών.

Σχετικά με την Οδηγία, που τέθηκε χθες σε εφαρμογή, η «Ε» επικοινώνησε με τον ΕΟΦ. Οι υπεύθυνοι δήλωσαν άγνοια και επιφυλάχθηκαν να ενημερωθούν για τις νέες εξελίξεις στο χώρο των παραδοσιακών φυτικών φαρμάκων.

Από την άλλη, η Διεθνής Συμμαχία για τη Φυσική Υγεία (Alliance for Natural Health International - ΑΝΗ int) έδωσε στη δημοσιότητα τον κατάλογο των 79 φυτικών προϊόντων των οποίων η πώληση εγκρίθηκε στη Μεγάλη Βρετανία. Ο κατάλογος περιλαμβάνει μόνο 39 βοτανολογικά είδη ανάμεσα στα περισσότερα από 1.000 που χρησιμοποιούνται εδώ και αιώνες στα θεραπευτικά παρασκευάσματα. Σημασία έχει να σημειωθεί ότι 27 από τις 79 άδειες κυκλοφορίας στην αγορά που εκδόθηκαν αφορούν παρασκευάσματα που εμπεριέχουν δύο μόνο φυτά, τη βαλεριάνα και την εχινάτσια, και παράγονται από μεγάλες φαρμακευτικές εταιρείες με κύριο αντικείμενο το εμπόριο χημικών φάρμακων.

Σύμφωνα πάντα με τους εκπροσώπους της ΑΝΗ, η καινούργια ευρωπαϊκή νομοθεσία, που στόχο έχει την ασφάλεια των καταναλωτών και υποχρεώνει να αναφερθούν στη συσκευασία των φυσικών προϊόντων πιθανές ανεπιθύμητες παρενέργειες και αλληλεπιδράσεις με άλλα φάρμακα, δεν λαμβάνει υπόψη ότι πολλά από τα εγκεκριμένα φυσικά παρασκευάσματα εμπεριέχουν επικίνδυνες χημικές ουσίες, όπως χημικά συντηρητικά, χρωστικές ουσίες κ.λπ.

Πλέον διαδεδομένα στην Ελλάδα

Ιβίσκος

Συμβάλλει στην καλή λειτουργία του πεπτικού συστήματος και στον καλύτερο μεταβολισμό των υδατανθράκων, των πρωτεϊνών και των λιπιδίων.

Λεβάντα

Είναι ευεργετική ενάντια στον βήχα, το άσθμα και τη γρίπη.

Φασκόμηλο

Οι Κινέζοι τού απέδιδαν σχεδόν μαγικές ιδιότητες και ήταν πρόθυμοι να το ανταλλάξουν με το καλύτερο τσάι τους. Οι μοναδικές του ιδιότητες βοηθούν σημαντικά στο αναπνευστικό, αφού οι ουσίες που απελευθερώνονται όταν βράζει δρουν ευεργετικά κατά του άσθματος.

Χαμομήλι

Ανακουφίζει από τους πόνους της περιόδου, κράμπες, στομαχικές ενοχλήσεις και διαταραχές του ύπνου. Το εκχύλισμα του ταπεινού αυτού φυτού αποδείχθηκε πως έχει αντιβακτηριδιακή και αντιφλεγμονώδη δράση.

Τσουκνίδα σκύλλα (maritima)

Η θαυματουργή. Κατά της αναιμίας, των αιμορραγιών και της διάρροιας.

Λουίζα

Από τα πιο γνωστά και διαδεδομένα βότανα στην αντιμετώπιση της παχυσαρκίας.

Σπιρουλίνα

Βότανο των ποταμών και της θάλασσας (καλλιέργειες σπιρουλίνας υπάρχουν στη Βόρεια Ελλάδα). Η σπιρουλίνα ενδείκνυται για όσους συνηθίζουν να καταφεύγουν στο φαγητό όταν δεν έχουν καλή διάθεση.

Σημύδα

Τα φύλλα της έχουν διουρητική δράση, βοηθούν στην καύση του λίπους, αλλά και στη μείωση του ουρικού οξέος.

Ταραξάκο

Είναι από τα πιο διαδεδομένα βότανα της Ελλάδας, με πολύπλευρη δράση, γι' αυτό και του έχει αποδοθεί πλήθος χαρακτηρισμών, όπως ταραξάκο «το ιαματικόν», «το θεραπευτικόν», «το καταπληκτικόν», «το μαγικόν». Βοηθά στο μεταβολισμό των σακχάρων και των λιπών.

Ιπποφαές

Καλλιεργείται στη βόρεια Εύβοια.

Εμπεριέχει 190 ωφέλημα συστατικά μεταξύ των οποίων αντιοξειδωτικά, βιταμίνες, μεταλλικά στοιχεία.

Κρόκος ή σαφράν

Ευδοκιμεί σε ημιορεινές περιοχές και σε χωράφια αμμουδερά. Χρησιμοποιείται σε πολλά θεραπευτικά παρασκευάσματα.