ΣΥΓΧΥΣΗ , ΚΑΙ «ΕΥΚΑΙΡΙΕΣ», του Δημήτρη Λαβάτση

Η κρίση που πάνω της ταξιδεύουμε είναι πολύπλευρη. Ανατρέπει βεβαιότητες, βυθίζει ολοένα και μεγαλύτερα τμήματα της κοινωνίας σε υλική ένδεια : «δεν έχω πετρέλαιο, κόβω και από τα απαραίτητα του φαγητού και πάλι δε βγαίνω…». Απελπισία, θυμός, και πολλές φορές, σύγχυση για τις αιτίες . Θα επιχειρήσω μια ερμηνεία αφού για να αντισταθείς αποτελεσματικά στα πράγματα πρώτο χρειαζούμενο βήμα είναι η κατανόησή τους. Δεύτερο βήμα είναι να κοινωνικοποιήσεις αυτήν την κατανόηση. Και αυτό γίνεται με υπεύθυνη προσωπική στάση και κόπο. Κι έχει πιθανότητα επιτυχίας μόνο όταν γίνεται συλλογικά.
Αυτονόητα, θα μου πείτε. Όχι και τόσο. Γιατί αν πάμε 20- 25 χρόνια πίσω, τότε που ο κόσμος μπούχτισε από τις συλλογικότητες και την συλλογική πολιτική ,τότε που το «ΚΛΙΚ», το πρώτο life-style περιοδικό μαζικής κυκλοφορίας έφθασε να πουλάει 200.000 τεύχη ,θα θυμηθούμε ότι συντελέστηκε μια μεγάλη αλλαγή στα μυαλά των καθημερινών ανθρώπων. Τα ιδανικά του αντιδικτατορικού αγώνα για δημοκρατία, δικαιοσύνη, συλλογικότητες, ελεύθερη έκφραση και πολιτική δράση, αυτά που διαμόρφωσαν εκατοντάδες χιλιάδες άτομα ως πολίτες, χλόμιασαν. Για μια σειρά από λόγους, που πρέπει να αποτελέσουν αντικείμενο μελέτης, έγιναν ευάλωτα, μη ελκυστικά σαν πρόταση ζωής. Από άμβωνος ΚΛΙΚ και με αναμεταδότες διάφορους σταρ των ιδιωτικών, κυρίως, δηλαδή των εμπορευματοποιημένων, άρα τζογαδόρικων, ΜΜΕ λοιδορούνταν συνεχώς οι συλλογικές πρακτικές και προβάλλονταν τα καλά του ατομισμού: Να κοιτάς τη δουλειά σου και το αφεντικό θα σε φροντίσει, η καριέρα σε περιμένει αρκεί να προσαρμόζεσαι στους κανόνες αδιαμαρτύρητα. Τώρα αν οι κανόνες περιελάμβαναν τον εξευτελισμό σου αυτό είναι θέμα αίσθησης και ερμηνείας: κάποιες –κάποιοι αισθανόντουσαν και μάγκες που γίνονταν αρεστοί στο αφεντικό.
Έτσι, λοιπόν, σχεδόν αθόρυβα (Αυτός είναι ο τρόπος που τελειώνει ο κόσμος. Όχι μ’ έναν πάταγο αλλά μ’ ένα λυγμό –Τ.Σ Έλιοτ)
τελείωσε ένας κόσμος-ένας τρόπος αντιμετώπισης των πραγμάτων. Μια αντίληψη ηθικά ανώτερη, που αναγνωριζόταν σαν ανώτερη. Η αντίληψη του πολίτη- μέλους του συλλογικού, του πολίτη- αλληλέγγυου στον διπλανό του, η οποία είχε επικρατήσει χάρις στο ΕΑΜικό έπος. Γιατί παρ όλες τις ήττες της αριστεράς, την τραγωδία του εμφυλίου και τα 25 μολυβένια χρόνια που ακολούθησαν μέχρι την πτώση της δικτατορίας το 74, οι αξίες αυτές στην συνείδηση της μεγάλης πλειοψηφίας ης ελληνικής κοινωνίας θεωρούνταν ανώτερες.
Και αντίπαλος της δικαιοσύνης θεωρούνταν ο εκμεταλλευτής, ο εργοδότης, το κέρδος. Αυτό, ανεξάρτητα από την πολιτική ένταξη των πολιτών, ήταν κοινή συνείδηση.
Αυτό το κεκτημένο της συνείδησης άρχισε να συσκοτίζεται όλο και πιο έντονα την εποχή της έλευσης του ΚΛΙΚ, του Μητσοτάκη και των λεγόμενων εκσυγχρονιστών .Εκεί γύρω στα 1990…
Γίναμε λοιπόν όλοι «ένα» :Το κεφάλαιο κυριάρχησε και ιδεολογικά .Εκμεταλλευόμενο την κρίση στρατηγικής και την χρεοκοπία του υπαρκτού «σοσιαλισμού» έκαμψε τις συλλογικότητες, συνδικαλιστικές και πολιτικές. Πολλά συνδικάτα διαλύθηκαν με καταστολή (απολύσεις, δικαστικές διώξεις) και αρκετά εξαγοράστηκαν με διαφθορά, όχι μόνο των πρόθυμων τμημάτων της ηγεσίας τους, αλλά και μερίδας των απλών μελών τους. Με αυτόν τον τρόπο οι κυβερνήσεις, ως εργοδότης των δημοσίων υπαλλήλων, όπως και οι εργοδότες στον ιδιωτικό τομέα, εξουδετέρωσαν τις αγωνιστικές δυνατότητες. Κυριάρχησε η δυσφήμιση των συνδικάτων και η απογοήτευση από τους κοινωνικούς αγώνες που, λόγω της κατάστασης αυτής, έγιναν αδύναμοι και αναποτελεσματικοί
Γίναμε όλοι ένα :τα αφεντικά κυρίαρχα και εμείς χωρίς λόγο απλώς εργαλεία του..Και το χειρότερο: υπόδειγμα έγινε ο απροβλημάτιστος καλοζωϊστής. Μας το πρότεινε κι ο Σαββόπουλος μετά την μεγάλη του κωλοτούμπα. Όποιος μίλαγε για συλλογικότητες δυσαρεστούσε ή θεωρούνταν γραφικός. Κι ερχόμαστε στο σήμερα. Τα 20 χρόνια σύγχυσης ,καταναλωτισμού, περιφρόνησης ή άρνησης των κατώτερων στρωμάτων της κοινωνίας ( οι περισσότεροι κάναμε ότι δεν τους βλέπαμε, κι όμως ακόμη και το ένδοξο 2004 το 21% ζούσε κάτω από τα όρια της φτώχειας σύμφωνα με επίσημες στατιστικές!) τα διαδέχεται η κρίση που μας υπόσχονται μακρόχρονη!
Και μας λένε προκλητικά οι κυρίαρχοι ότι η κρίση φέρνει ευκαιρίες εννοώντας ότι μπορούν να μας τσακίσουν εντελώς .Να μας «προσαρμόσουν» στις ανάγκες του κέρδους. Να μας κάνουν μαλάκια.
Εμείς γνωρίζουμεαπό την ιστορία του 20ου αιώνα ότι η κρίση γεννά κινδύνους : η σύγχυση ,η αμορφωσιά και η άγνοια που ζυμώνουν οι κυρίαρχες των ΜΜΕ φωνές μπορούν να μας κάνουν να θεωρούμε εχθρούς τους διπλανούς μας: τον άνεργο, το μετανάστη τον απεργό, τον δημόσιο υπάλληλο, τον ιδιωτικό υπάλληλο, αυτόν που παίρνει 600 ευρώ και θέλω να του φάω το προνόμιο(κι έτσι μπορεί να νιώσει ένας άνεργος). Η κρίση μπορεί να γεννάει ανθρωποφαγία και φασισμό.
Μπορεί να γεννήσει και δυνατότητες για έναν άλλο κόσμο πιο δίκαιο από αυτόν που έχτισαν οι κυρίαρχοι του κέρδους χάρις στην παθητικότητά μας, έναν κόσμο ριζικά διαφορετικό.
Μπορεί να γεννηθεί αυτή η δυνατότητα άμεσα. Πρώτο βήμα: να αναστοχαστούμε φτύνοντας τις αηδίες της κυρίαρχης κουλτούρας. Να αναστοχαστούμε για την ζωή μας, τα δικαιώματά μας, τι πραγματικά αξίζει σε αυτόν- τον θαυμάσιο όσο και πιθανά τρομακτικό(από μας εξαρτάται )- κόσμο που ζούμε.

Συνέχεια στο επόμενο: Φασισμός ή Δημοκρατία;