Περιβαλλοντικός Αρμαγεδώνας στο παράκτιο μέτωπο

του Δημήτρη Αντωνόγλου

Σύμφωνα με το παρακάτω δημοσίευμα της Καθημερινής, δόθηκε σε διαβούλευση μέχρι της 8 Μαΐου το νομοσχέδιο που επιφέρει "σημαντικές αλλαγές στον τρόπο που η Πολιτεία διαχειρίζεται τους αιγιαλούς και τις παραλίες της χώρας,"

http://www.kathimerini.gr/764449/article/epikairothta/ellada/ti-allazei-stoys-aigialoys

Διαβάζοντας το άρθρο με κυρίευσε τρόμος για τις περιβαλλοντικές και κοινωνικές συνέπειες που θα επιφέρει το συγκεκριμένο νομοσχέδιο, αν ψηφιστεί. Είχα στο μυαλό μου τις εικόνες από την καταστροφή της ακτογραμμής της Ισπανίας την προηγούμενη δεκαετία και είχα αναφερθεί σχετικά με τις αρνητικές συνέπιες που έχουν τέτοιου είδους παρεμβάσεις στον ίδιο τον τουρισμό σε ομιλία μου στο Διεθνές Επιστημονικό συνέδριο “Τουρισμός σε νησιωτικές περιοχές” που διοργάνωσε το Πανεπιστήμιο Αιγαίου το 2001 στη Χίο. Έσπευσα λοιπόν να συζητήσω ένα - ένα τα σημεία του νομοσχεδίου με την Περιβαλλοντολόγο κυρία Ελένη Πολύζου και οι χειρότεροι φόβοι μου επιβεβαιώθηκαν.

Με την ασυδοσία που επιτρέπει το νομοσχέδιο, το παράκτιο τοπίο σχεδόν ολόκληρης της χώρας, θα υποστεί δραματικές αλλαγές εν ριπή οφθαλμού και καθίσταται πλέον σχεδόν σίγουρο, ότι θα καταργηθεί η ελεύθερη και απρόσκοπτη πρόσβαση πολιτών στην παραλία. Δηλαδή με απλά λόγια, θα πληρώνουμε για να κολυμπήσουμε στον τόπο μας, o οποίος θα υποστεί και τεράστια οικολογική καταστροφή.

Το φυσικό τοπίο, και κύρια η εξαιρετικής φυσικής αισθητικής ακτογραμμή της χώρας, καθώς και τα μνημεία και παραδοσιακά οικιστικά σύνολα, που γειτνιάζουν σ’ αυτή, θα αλλοιωθούν από ανεξέλεγκτες κατασκευές, ασύμβατες με το τοπίο, και τις παράλληλες δραστηριότητες που θα αναπτυχθούν. Είναι δε, βέβαιη η αύξηση της ατμοσφαιρικής ρύπανσης και ακουστικής όχλησης.

Οι ελεύθερες μπαζώσεις/επιχωματώσεις θαλάσσιου χώρου, θα επηρεάσουν την θαλάσσια χλωρίδα και πανίδα. Επίσης η αυξημένη ανθρώπινη δραστηριότητα θα ασκήσει σημαντικές πιέσεις στο παράκτιο περιβάλλον, σε σπάνια και απειλούμενα βιολογικά είδη, και σε πολλούς ευαίσθητους βιότοπους και τοπία με σημαντική αισθητική αξία.

 

Το πρόσχημα για όλον αυτό τον Αρμαγεδώνα είναι οι "επενδύσεις" και η "τουριστική ανάπτυξη". Για ποια τουριστική ανάπτυξη όμως μιλάμε; Για μια ανάπτυξη με πακέτα "all inclusive", που καθιστά τον πολυεθνικό tour operator (που είναι πολλές φορές ταυτόχρονα και ο ξενοδόχος - "επενδυτής") σχεδόν αποκλειστικό επικαρπωτή του συνόλου της τουριστικής δαπάνης; Αυτήν που εμποδίζει την διάχυση του τουρισμού στον χώρο και των ωφελειών του σε ευρύτερα κοινωνικά στρώματα; Αυτήν που καταστρέφει τους αρχικούς πόρους που συνέθεσαν την τουριστική ελκυστικότητα του τόπου, δηλαδή το φυσικό, δομημένο και πολιτισμικό περιβάλλον, αντικαθιστώντας την με μια σκηνοθετημένη αυθεντικότητα; Αυτήν που αποκλείει τους ντόπιους από την πρόσβαση στις ομορφιές του τόπου τους ιδιωτικοποιώντας την λαϊκή ιδιοκτησία; Αυτήν που καθιστά de facto ως αποκλειστικό το μονοδιάστατο μοντέλο μαζικού τουρισμού "ήλιος, άμμος, θάλασσα" με την εξάρτηση, τον έλεγχο και τους εκβιασμούς των tour operators το οποίο έχει αποτύχει καθολικά από την Ισπανία μέχρι την Ταϊλάνδη και έχει εγκαταλειφθεί αφήνοντας ανεπανόρθωτες οικολογικές και οικονομικές καταστροφές; Η επιστημονική τουριστική βιβλιογραφία, βρίθει μελετών τέτοιων περιπτώσεων.

Η Χίος έχει την ευλογία να διαθέτει ένα μοναδικό, πλούσιο περιβάλλον σε όλες του τις διαστάσεις που δίνει την δυνατότητα ανάπτυξης πληθώρας ειδικών θεματικών μορφών τουρισμού, που διαχέονται, στον χώρο, τον χρόνο και την κοινωνία, διατηρώντας ανέπαφη την τουριστική ελκυστικότητα και για τις επόμενες γενιές. Με αυτόν τον τρόπο, μπορεί να στοχεύει σε μια ποιοτική αγορά τουριστών με σημαντικά μεγαλύτερη δυνατότητα δαπάνης, η οποία θα καταναλώνει προϊόντα και υπηρεσίες που θα παράγονται στη Χίο. Με αυτό τον τρόπο ο τουρισμός κινεί, τον πρωτογενή και δευτερογενή τομέα, μεγιστοποιώντας τις πολλαπλασιαστικές επιδράσεις στην οικονομία.

Υπάρχουν βέβαια και αυτοί που ονειρεύονται ένα ξενοδοχείο 500 κλινών πάνω στα Μαύρα Βόλια και όλη την ακτογραμμή της Χίου με εικόνα παρόμοια με αυτής του Καρφά, αλλά με απείρως χαλαρότερους όρους δόμησης και εκμετάλλευσης από τους υπάρχοντες. Τέτοιου είδους οπτικές, εδώ και χρόνια έχουν δημιουργήσει δικαίως σκεπτικισμό στη Χιακή κοινωνία σχετικά με τον αν πρέπει να αναπτυχθεί τουριστικά το νησί ή όχι. Εμείς, στον Περιφερειακό Συνδυασμό της Αγλαΐας Κυρίτση "Βόρειο Αιγαίο, Γόνιμη Γραμμή,  λέμε ναι στον Τουρισμό, αλλά λέμε ναι σε έναν τουρισμό που αφήνει άθικτη την μοναδική ομορφιά του νησιού μας, την οποία καμαρώνουμε, για να την απολαμβάνουν όλοι, ντόπιοι και επισκέπτες. Έναν τουρισμό που δημιουργεί θέσεις εργασίας και ουσιαστική ανάπτυξη για τα χωριά και την πόλη της Χίου, από το Βορά ως τον Νότο. Έχουμε συναίσθηση της μυσταγωγίας του τόπου μας, που προκαλεί δέος στον επισκέπτη. Έχουμε επίγνωση της αυθεντικότητας του τοπίου και του πολιτισμού μας. Έχουμε την πολιτική βούληση και την επιστημονική γνώση για να σχεδιάσουμε τουριστική ανάπτυξη, με τον σεβασμό που αρμόζει στη Χίο μας και θα το πετύχουμε.

Ο Δημήτρης Αντωνόγλου είναι υποψήφιος περιφερειακός σύμβουλος με τον συνδυασμό της Αγλαΐας Κυρίτση "Βόρειο Αιγαίο, γόνιμη γραμμή". Είναι κάτοχος Μεταπτυχιακού στο "Σχεδιασμό, Διοίκηση και Πολιτική του Τουρισμού", του Πανεπιστημίου Αιγαίου στη Χίο.

(οι φωτό από τον Guardian και άρθρο του http://www.theguardian.com/world/gallery/2009/jun/01/spain-construction#/?picture=348167369&index=9  για την καταστροφή του ισπανικού Νότου με αντίστοιχη αναπτυξιολαγνα πολιτική)