Ο ΧΟΡΟΣ ΤΩΝ ΕΠΙΠΛΩΝ ΜΕ ΤΟΝ ΠΕΤΡΟ ΞΕΚΟΥΚΗ ΣΤΗ ΧΙΟ

ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ

Ο ΧΟΡΟΣ ΤΩΝ ΕΠΙΠΛΩΝ ΜΕ ΤΟΝ ΠΕΤΡΟ ΞΕΚΟΥΚΗ ΣΤΗ ΧΙΟ

Βασισμένη στο αυτοβιογραφικό κείμενο του ποιητή Ρώμου Φιλύρα

«Η ζωή μου εις το Δρομοκαΐτειον».

Διοργάνωση: Δημόσια Βιβλιοθήκη Χίου «Κοραής»

Σε συνεργασία με το Κέντρο Παιδιού και Εφήβου

Τετάρτη 8 Mαϊου 2013, στο Ομήρειο στη Χίο,  21:00

Μια από τις πιο ενδιαφέρουσες παραστάσεις των τελευταίων ετών θα παρουσιαστεί στις 8 Μαϊου, στο Ομήρειο στη Χίο με τον τίτλο «Ο χορός των επίπλων». Την παράσταση διοργανώνει η Δημόσια Βιβλιοθήκη Χίου «Κοραής» με τη φροντίδα του Διευθυντή της κ. Χρήστου Μπελλέ και τη συνεργασία του Κέντου Παιδιού και Εφήβου Χίου.

Πρόκειται για έναν μονόλογο που ερμηνεύει ο Πέτρος Ξεκούκης, ένας από τους πιο γνωστούς Έλληνες ηθοποιούς που έχει υπηρετήσει πολλά είδη θεάτρου και έχει συμμετάσχει σε αμέτρητες τηλεοπτικές και θεατρικές παραγωγές και που εδώ κάνει μια θεαματική στροφή στην καριέρα του χτίζοντας έναν πολύ δύσκολο αλλά και γοητευτικό ρόλο.

Πρόσφατα μάλιστα το κοινό της Χίου είχε την ευκαιρία να δει τον Πέτρο Ξεκούκη να πρωταγωνιστεί στην επιτυχημένη παράσταση «Σύντροφε Μεγαλειότατε», του Αλέκου Σακελλάριου, σε σκηνοθεσία Γιάννη Ζαφείρη, που ανέβηκε από το ΔΗΠΕΘΕ Β. Αιγαίου

Η  παράσταση είναι βασισμένη  στο συγκλονιστικό αυτοβιογραφικό κείμενο του ποιητή Ρώμου Φιλύρα «η ζωή μου εις το Δρομοκαΐτειον», ίδρυμα στο οποίο  έζησε αυτοεγκλεισμένος από το 1927, μέχρι τον θάνατό του το 1942 και παρουσιάστηκε με επιτυχία για μια τριετία τόσο στην Αθήνα (ΑΘΑΝΑΪΣ – ΣΚΗΝΗ ΖΩΗ ΛΑΣΚΑΡΗ) όσο και σε διάφορες πόλεις της Ελλάδας, όπως και σε Πανεπιστήμια και σε συνέδρια με θέμα την ψυχική υγεία

Μέσα από την εμπνευσμένη σκηνοθεσία της παράστασης, της Τόνιας Σταυροπούλου αναδεικνύεται ο παραληρηματικός λόγος του ποιητή, η μοναξιά, η απομόνωση, αλλά και το χιούμορ του κειμένου.                                                                                                                  Η θεατρική διασκευή είναι του Αντώνη Παπαιωάννου που κράτησε αμιγώς τα θεατρικά στοιχεία του κειμένου, η μουσική του Σπύρου Κουρκουνάκη και τα σκηνικά και τα κοστούμια του Γιώργου Γιώνα.                                                           

Το  κείμενο στο οποίο στηρίχθηκε η παράσταση, δημοσιεύτηκε για πρώτη φορά στην εφημερίδα ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ, το 1929 με τη φροντίδα του τότε διευθυντή της Αιμίλιου Χουρμούζιου, μετά από μια επίσκεψή του στον ποιητή στο Δρομοκαΐτειο

Πρόκειται για ένα εξαιρετικό δείγμα γραφής, αποτέλεσμα των φωτεινών διαλειμμάτων του ποιητή στο Δρομοκαΐτειο, που περιγράφει τη ζωή των έγκλειστων στο ίδρυμα, άλλοτε με χιούμορ, άλλοτε με παραληρηματικό ποιητικό λόγο και άλλοτε με θυμό και θλίψη για την εγκατάλειψή τους.

Περιγράφοντας  τη ζωή στο Δρομοκαΐτειο και παραβάλλοντάς τη με τη ζωή και τις πράξεις των λογικών ο ποιητής διαπραγματεύεται, φτάνοντας σε ύψη ποιητικού μεγαλείου, όλη την ειρωνεία της ανθρώπινης ύπαρξης αλλά και ζητήματα όπως η μοναξιά η ματαιοδοξία, ο ανθρώπινος προορισμός, ενώ δίνει και σπουδαία στοιχεία για την εποχή.

Για την παράσταση έδειξαν ενδιαφέρον Πανεπιστημιακές σχολές, αφού θεωρήθηκε ως χρήσιμο εργαλείο για φοιτητές ψυχιατρικής και ψυχολογίας.

 

 Ποιος ήταν ο Ρώμος Φιλύρας 

 Ο Ρώμος Φιλύρας (φιλολογικό ψευδώνυμο του Ιωάννη Οικονομόπουλου) υπήρξε ποιητής, πεζογράφος και δημοσιογράφος. Γεννήθηκε στο Κιάτο Κορινθίας το 1888, ενώ το τέλος της ζωής του τον βρήκε στο Δρομοκαΐτειο το 1942. Το 1902 εγκαταστάθηκε στον Πειραιά και το 1905 άρχισε την ενασχόλησή του με τη δημοσιογραφία, ενώ από το 1914, υπηρέτησε ως αρχειοφύλαξ στο στρατό, φθάνοντας στον βαθμό του ανθυπολοχαγού, απ’ όπου αποτάχθηκε το 1923 για πολιτικούς λόγους, παρόλο που πολλοί φιλόλογοι αποδίδουν την απόταξή του στο ανίατο αφροδίσιο νόσημά του, εξ αιτίας του οποίου κλείστηκε  στο Δρομοκαΐτειο Θεραπευτήριο, αλλά πολύ αργότερα, το 1927. Κατά τη διάρκεια της δημοσιογραφικής του σταδιοδρομίας συνεργάστηκε ως χρονογράφος στον Νουμά και σε πολλές εφημερίδες και περιοδικά (Ακρόπολις, Πρόοδος, Νέα Ελλάς, Πατρίς, Ελεύθερον Βήμα, Καθημερινή, Ηγησώ, Νέα Εστία, Ο Κύκλος κ.ά.).

Eξέδωσε τις ποιητικές συλλογές: Ρόδα στον αφρό (1911), Γυρισμοί 1912-1918 (1919), Οι Eρχόμενες (1920), Κλεψύδρα (1921), Πιερρότος (1922), Θυσία (1919-1923) και το αφήγημα Ο θεατρίνος της ζωής (1916). Το 1939 εκδόθηκαν τα Άπαντα έμμετρα και πεζά του Pώμου Φιλύρα με επιμέλεια του Αιμίλιου Χουρμούζιου, ενώ το 1974 ο Τάσος Κόρφης εξέδωσε στο βιβλίο: Ρώμος Φιλύρας, Συμβολή στη ζωή και στο έργο του εβδομήντα από τα ποιήματα που έγραψε ο Φιλύρας κατά τη δεκαπεντάχρονη παραμονή του στο ψυχιατρείο.

 Η προσφορά του Ρώμου Φιλύρα. στη νεότερη λογοτεχνία μας ήταν σημαντική αν και δεν έχει αποτιμηθεί όσο θα έπρεπε, λόγω των ανισοτήτων που προκαλούσαν στη γραφή του οι ψυχικές μεταπτώσεις και του γεγονότος ότι ελάχιστοι φρόντισαν για την αποτίμηση αυτή.  Ο Ρώμος Φιλύρας κατάφερε να ανακαλύψει και να χρησιμοποιήσει νέους φραστικούς τύπους έτσι ώστε να θεωρείται ο  εισηγητής του μοντερνισμού στην Ελλάδα, πολύ πριν ο μοντερνισμός εμφανισθεί σαν αισθητικό κίνημα στη χώρα μας καταφέρνοντας την ανατροπή καθιερωμένων συμβάσεων και κανόνων στη γραφή του.  Σε αυτό, όπως, σύμφωνα με τους γιατρούς του, ισχυριζόταν και ο ίδιος συνέβαλε και η αρρώστια του η οποία του έφερνε illusions, όπως χαρακτηριστικά ανέφερε

Για το έργο του Ρώμου Φιλύρα έχουν ακόμα εκδόσει μελέτες ο Γιάννης Δάλλας και ο Γιάννης Παπακώστας από τις Εκδόσεις Γαβριηλίδη και Καστανιώτη αντίστοιχα.

Ο «Ο θεατρίνος της ζωής» έχει εκδοθεί  στη σειρά «Σπάνια κείμενα» των Εκδόσεων Παπαϊωάννου, που διευθύνει ο υπεύθυνος για τη διασκευή του κειμένου της παράστασης, Αντώνης Παπαϊωάννου, ο οποίος ασχολείται χρόνια με το έργο του Ρώμου Φιλύρα, σε επιμέλεια του καθηγητή στο Ιόνιο Πανεπιστήμιο Γιώργου Κεντρωτή. 

Η άποψη της Τόνιας Σταυροπούλου που σκηνοθέτησε την παράσταση 

Η Τόνια Σταυροπούλου, με αρκετές σκηνοθετικές επιτυχίες στο ενεργητικό της, λέει για την παράσταση: «Έχουν γραφτεί πολλά έργα για την τρέλα και τη ζωή σε ένα ψυχιατρικό ίδρυμα. Ο κλειστός χώρος και η προβολή των ιδιαιτεροτήτων του ατόμου σε μια υπερβολική έκφραση είναι συστατικά που συμβάλλουν στη διαμόρφωση μιας θεατρικής πραγματικότητας. Βασικά ζητήματα που αποτελούν τη φιλοσοφική αναζήτηση του ατόμου, σχετικά με την κανονικότητα των συμπεριφορών και των μοντέλων που οριοθετεί η κοινωνία και μέσα στα οποία καλούμαστε να ζήσουμε, αλλά και σχετικά με την προσωπική ελευθερία, με τη ματαιότητα ή τη σπουδαιότητα του προορισμού μας, στην περίπτωση ενός ψυχικά διαταραγμένου βγαίνουν στην επιφάνεια. Σαν να έπεσε μια πέτρα στα ήρεμα νερά. “Ξαφνικά όλοι ταράζονται. Σαν σε πρόσταγμα”, όπως περιγράφει και ο Φιλύρας ένα ξέσπασμα στο θάλαμο των μανιακών. Εκεί βλέπουμε όχι αυτό που είμαστε αλλά αυτό που θέλαμε να γίνουμε. Όνειρα, φαντασιώσεις, μεγαλομανείς τάσεις, μετατρέπουν απλοϊκούς ανθρώπους σε θεούς, βασιλιάδες, αυτοκράτορες, πάμπλουτους επιχειρηματίες, στρατηγούς, εφευρέτες και σε όποια άλλη ιδιότητα δοξάστηκε στο πέρασμα των χρόνων. Αυτό που δεν πετυχαίνει κανείς στη μίζερη ζωή του, το καταφέρνει η τρέλα, αυτή η απόλυτη, η θεία ελευθερία. Το κείμενο του Ρώμου Φιλύρα με συγκλόνισε. Δυσκολεύτηκα πολύ να το διαβάσω. Κάθε του φράση ήταν κι ένα σφίξιμο στο στομάχι. Τη μια ήθελα να βάλω τα γέλια και την άλλη τα κλάματα. Αν είμαστε όνειρα και κανένας δε μας έχει ονειρευτεί; Αν από όσους αγαπήσαμε δε μας θυμάται κανείς; “Γιατί αλήθεια τι μου γλυκοπικρογίνεστε εσείς που γνώρισα απ' έξω; Ήρθε κανείς σας να μου φέρει τη ζέστα της ματιάς σας, όπου τρεμοσβήνει το άγιο φως του λογικού;” Όπως λέει και ο ήρωας. Η μοναξιά, η εγκατάλειψη, η ανυπαρξία, η έλλειψη αγάπης, έρωτα, όλη η τραγική ειρωνεία της ανθρώπινης ύπαρξης, κλεισμένη μέσα σε λίγες σελίδες. Από τα πιο δύσκολα κείμενα. Πρώτον γιατί δεν γράφτηκε για να γίνει θέατρο και δεύτερο γιατί έπρεπε να βρεθεί τρόπος να μην κουράσει, αφού αυτό είναι ένα σταθερό ζήτημα, όταν πρόκειται για μονόλογο. Στο πρώτο βοήθησε η διασκευή του Αντώνη Παπαϊωάννου που κράτησε και προέβαλε τα αμιγώς θεατρικά στοιχεία του κειμένου και στο δεύτερο ο Πέτρος Ξεκούκης, ένας ηθοποιός που με την πλαστικότητα των κινήσεών του και την αυθεντική θεατρική του έκφραση, μας κάνει να γνωρίσουμε καλύτερα τον Φιλύρα, να τον αγαπήσουμε και να μιλήσουμε για αυτόν. 

Ένα κείμενο της Φωτεινής Τσαλίκογλου

καθηγήτριας ψυχολογίας στο Πάντειο Πανεπιστήμιο, συγγραφέα,

για την παράσταση

Στο ραϊσμένο από τον πόνο είναι  μου, το τραγούδι μου.

(Ρ.Φ)

Η ψυχική διαταραχή, η τρέλα όπως συνηθίζεται να λέμε, ταλανίζει την ανθρωπότητα από τα βάθη των αιώνων, από τότε που πίστευαν ότι τις παράδοξες και αλλόκοτες αυτές συμπεριφορές, τις στέλνει ο θεός, τα κακά (ή και τα καλά πνεύματα) ο διάβολος, ή οι χυμοί του οργανισμού μας. Σταδιακά παραδόθηκε στα χέρια της επιστήμης χωρίς ωστόσο ποτέ να χάσει κάτι από τη μεταφυσική της αινιγματικότητα. Κυρίως χωρίς ποτέ να χάσει το στίγμα που την συνόδευε. .

Που εστιάζεται ο κίνδυνος της τρέλας; Αν ακούσεις τον μονόλογο του Ρώμου Φιλύρα, στην εξαιρετική παράσταση "Ο χορός των επίπλων'' έχεις μια απάντηση: H τρέλα έχει τη δυνατότητα να εκφράζει όλη την ειρωνεία της ανθρώπινης ύπαρξης, να ακυρώνει βίαια την ασημαντότητα των λέξεων, να ταράζει τον καθησυχασμό της συνείδησης, ανατρέποντας τις βολές του κόσμου, τις ανώδυνα τακτοποιημένες ζωές μας. Η τρέλα απειλεί τους κόσμους της σιγουριάς, κι εδώ, και μόνον εδώ εδράζεται η επικινδυνότητά της. Με αυτή την έννοια η παράσταση είναι και επικίνδυνη, και διαταρακτική. Όμως δεν αρκείται σε αυτό. Ταυτόχρονα καταφέρνει κάτι πιστεύω εξίσου σημαντικό και αναγκαίο: Να μην μυθοποιήσει με έναν άλλο τρόπο την τρέλα, συγκαλύπτοντας και ωραιοποιώντας την οδύνη της.

Όσο το έργο εκτυλίσσεται μαγικές μεταμορφώσεις συντελούνται,  τέτοιες που μόνον η τέχνη μπορεί να προσφέρει: Ο θεατής σταδιακά χάνεται, τη θέση του καταλαμβάνει ένας συμμέτοχος συν-πάσχων συν-ανθρωπος που μετέχει στην ψυχική περιπέτεια ενός ταλαντούχου έγκλειστου. Ο κατεστραμένος, σε πρώτη όψη, ειρμός της σκέψης του Φιλύρα αποκαθίσταται. Η κρυμένη λογική του παράλογου κατακλύζει τη σκηνή. Η επικοινωνιακή λειτουργία του παραληρήματος φανέρωνεται σε όλο της το μεγαλείο. Αλήθειες ξεπηδούν πίσω από τα ταραγμένα του λόγια. Αβολα, αβάσταχτα, πλην όμως αληθινά, και "αλλιώς λογικά" λόγια. Ο προσδιορισμός του χρόνου και του τόπου αίρονται. Ο χρόνος δεν είναι η αλλοτινή δεκαετία του '30, ο τόπος δεν είναι το άσυλο φρενοβλαβών. Είναι. Αλλά θα μπορούσε και να μην είναι. Η επικαιρότητα της οδύνης του εγκλεισμού δραπετεύει από την προπολεμική Ελλάδα και φτάνει στο 2010. Ο εγκλεισμός δεν συντελείται στο Δρομοκαΐτειο, θα μπορούσε να αποτυπώνει μια οποιαδήποτε συνθήκη εγκλεισμού, έναν οποιοδήποτε άλλο τόπο χειραγώγησης του σημερινού ατόμου. Του σημερινού ατόμου που μπορεί να συνθλίβεται μέσα σε μια π.χ. καταστροφική σχέση, σε μια αυταρχική ή αδιάφορη οικογένεια, σε μια ταπεινωτική εργασία, σε μια ανοίκεια πόλη, σε μια αφιλόξενη, στερητική κοινωνία.

Ο Φιλύρας με το πηγαίο ποιητικό του ταλέντο δανείζει την ανθεκτική στο χρόνο φωνή του στο σημερινό πάσχον, πολλαπλά εγκλεισμένο, άτομο. Δεν μιλάει, κραυγάζει, Όμως η κραυγή αυτή ούτε ακατάληπτη, ούτε παράλογη είναι.

Εκπληκτική είναι η ερμηνεία του Πέτρου Ξεκούκη, η θεατρική διασκευή του Αντώνη Παπαιωάννου, η σκηνοθεσία της Τόνιας Σταυροπούλου. Θα σταθώ όμως σε δυο σημαντικά δώρα που κρατώ από αυτή την παράσταση:

Πρώτον. Δημιουργείται μια συνθήκη ευνοϊκή για την καταπολέμηση του στίγματος της ψυχικής ασθένειας. Του στίγματος που ακυρώνει και υπονομεύει τη ζωή των ψυχικά αρρώστων αλλά και των οικογενειών τους, του στίγματος που εναποθέτει τη σφραγίδα της ανημποριάς, της ανικανότητας, της βίας και της επικινδυνότητας πάνω τους. Δεν είναι εύκολη υπόθεση η καταπολέμηση του στίγματος καθώς επιτελεί σημαντικές λειτουργίες: Tείχη ψευδο-προστασίας ημών από τους άλλους, ενδυνάμωση της συνοχής της ευρύτερης ομάδας, διαβεβαίωση για την ομαλότητα των "υγιών", αποκλεισμός του παράλογου στοιχείου στην άλλη όχθη, απώθηση της ετερότητας που ο καθένας μας μέσα του κουβαλά.

Ο Φιλύρας τινάζει στον αέρα όλες αυτές τις κίβδηλες λειτουργίες, τα άστοχα, ενάντια στον πολιτισμό, στερεότυπα. Στερεότυπα που μας κάνουν φοβισμένα, έντρομα όντα, ανίκανα να αποδεχτούμε τον άλλον, ανίκανα εν τέλει να αγαπήσουμε και να αγαπηθούμε. Ναι! στο τέλος, εμείς, οι λεγόμενοι υγιείς γινόμαστε οι ψυχικά ανάπηροι. Μια στάση που σε ένα μεγαλο βαθμό οφείλεται σε άγνοια, έλλειψη ενημέρωσης, εκπαίδευση μεσα από τα στρεβλά μηνύματα που αφειδώς διαχέονται από τα ΜΜΕ.

Δεύτερον. Το έργο μας κάνει να αντιληφθούμε ότι ο Φιλύρας δεν είναι μόνον ένας ταλαντούχος διαταραγμένος λόγιος, δεν είναι μονο εγκλωβισμένος σε ένα άσυλο, είναι και εγκλωβισμένος στην οδύνη της διαταραχής του. Η διαπίστωση αυτή οριοθετεί τις τάσεις ρομαντικοποίησης, εξιδανίκευσης της τρέλας, τάσεις εξίσου επικίνδυνες με το στιγματισμό που ορισμένες αντιψυχιατρικές απόψεις με ελαφριά καρδιά υποστηρίζουν.

Το αίτημα της θεραπείας λοιπόν καθόλου δεν υποβαθμίζεται. Τίθεται, αλλά τίθεται με άλλους όρους. Πολύ πέραν μιας στενά ιατρικής στάσης που αντιμετωπίζει τον άρρωστο σαν ένα σύνολο συμπτωμάτων, αντικείμενο και όχι υποκείμενο της οδύνης του, το αίτημα της θεραπείας εδώ θα είχε να κάνει με την θεραπεία της οδύνης μέσα από τον σεβασμό των ιδιαιτεροτήτων του άλλου και την ενεργοποίηση των όποιων, κρυμμένων, θαμμένων, η ανενεργών, δυνατοτήτων του.

*Με τον συνάδελφο και φίλο αν. καθηγητή ψυχιατρικής Στέλιο Στυλιανίδη που είχε και την πρωτοβουλία της εκδήλωσης, είχαμε την ευκαιρία να ζήσουμε μια ξεχωριστή εμπειρία στο θέατρο Άρτι στη διάρκεια μιας παράστασης του έργου. Στο ακροατήριο φοιτητές του τμήματος ψυχολογίας του Παντείου, και χρήστες υπηρεσιών ψυχικής υγείας μαζί με τις οικογένειες τους. Στο τέλος της παράστασης με όλους μαζί του συντελεστές του έργου ακολούθησε μια συζήτηση που "έγραψε" μέσα μας. Η συζήτηση περιστράφηκε γύρω από την αποξένωση, τον ψυχικό πόνο, τα φάρμακα, τη θεραπεία, την αδυναμία ύπαρξης, τους τρόπους συνύπαρξης. Αν μιλάμε για πολιτισμό, αν μιλάμε για ευαισθητοποίηση του κοινού στον πολλαπλά πάσχοντα συν-άνθρωπο, αξίζει να επινοηθούν τρόποι και τόποι, ειδικά σήμερα, για να δοθεί φωνή στην οδύνη του αποκλεισμένου. Δεν αφορά στον ψυχικά άρρωστο, αφορά στην υπόθεση της ζωής μας.

  

Ο Πέτρος Ξεκούκης μιλάει για τη μεγάλη στροφή στην καριέρα του

Ο Πέτρος Ξεκούκης μίλησε   για τη μεγάλη στροφή που κάνει στην καριέρα του με την παράσταση αυτή, αλλά και για πολύ ενδιαφέροντα που αφορούν στο ελληνικό θέατρο και στη θέση του ηθοποιού μέσα σ΄αυτό.

Πέτρο, έχεις πολλές ώρες πτήσης στην επιθεώρηση και στην κλασική κωμωδία… Τι ήταν αυτό που σε έκανε να επιλέξεις τώρα, να κάνεις μία στροφή, με αυτό το κείμενο;

Όταν πετάς σε έναν προορισμό μόνο, κουράζεσαι θέλεις να γνωρίσεις καινούργια πράγματα. Έτσι   η πτήση μου άλλαξε προορισμό για άλλα ταξίδια, για άλλες εμπειρίες. Η αλήθεια είναι ότι αυτό το ταξίδι τόλμησαν να μου το προτείνουν, ο Αντώνης Παπαϊωάννου και η Τόνια η Σταυροπούλου, γιατί πίστεψαν ότι μπορώ να το κάνω και εγώ ευτυχώς τόλμησα να το αναλάβω και τώρα το απολαμβάνω και σαν εμπειρία, αλλά και σαν επιτυχία.

Μίλησέ μου λίγο γι αυτό το σπουδαίο κείμενο του Φιλύρα.

Δε χρειάζεται να διαβάσεις πάνω από μισή σελίδα για να καταλάβεις πόσο σπουδαίο κείμενο είναι. Σου κόβει την ανάσα. Όλα τα συναισθήματα σε κάθε του γραμμή. Πώς να αντισταθεί ένας ηθοποιός; Μιλά για την εμπειρία του σπουδαίου, αλλά σχεδόν ξεχασμένου μας ποιητή, από τον εγκλεισμό του στο Δρομοκαϊτειο. Η μικρή κοινωνία των τρελλών έχει κι αυτή τις ίδιες λογικές και παράλογες συμπεριφορές, τα ίδια συναισθήματα χαράς, λύπης, μοναξιάς,  εγκατάλειψης και απόγνωσης με τη μεγάλη κοινωνία των γνωστικών. Άσε που τα παραληρήματά της είναι πιο ποιητικά και πιο γοητευτικά από τα ανόητα παραληρήματα πολιτικών και επωνύμων που μας πνίγουν στα κανάλια.

Πώς δούλεψες πάνω στο κείμενο; Πώς προσέγγισες το συγγραφέα;

Με ατέλειωτες συζητήσεις με τους άλλους συντελεστές της παράστασης, γιατί αυτή την πτήση την κάναμε όλοι μαζί και είχαμε πολλές απογειώσεις, αλλά και… προσγειώσεις. Μέχρι και στο Δρομοκαϊτειο έκανα επισκέψεις για να παρατηρήσω από κοντά τις αντιδράσεις των ασθενών. Και φυσικά διάβασα αμέτρητες φορές το κείμενο και τα άλλα βιβλία του συγγραφέα και κάθε φορά αποκτούσα μια καινούργια σχέση μαζί του.

Βρέθηκες ξαφνικά σε μία σκηνή μόνος. Μονόλογος! Πες μου τις ευκολίες και τις δυσκολίες του είδους, έτσι όπως εσύ τις βίωσες.

Στην εποχή που ζούμε ο διάλογος σπανίζει. Ο καθένας λέει τα δικά του, χωρίς να περιμένει να ακούσει τι θα πει ο άλλος. Ότι ακούμε γύρω μας, στη Βουλή, στα κανάλια αποτελείται από πολλούς μονόλογους. Αγνοούμε ή κλείνουμε τα αυτιά μας στις διαφορετικές φωνές. Στην περίπτωση του δικού μας έργου, δεν αισθάνομαι ότι παίζω μονόλογο. Ο διάλογος υπάρχει συνεχώς στις αντιδράσεις, στις ανάσες, στα βλέμματα των θεατών που συμμετέχουν με όλες τους τις αισθήσεις στην παράσταση. Ο διάλογος γίνεται μαζί τους και όχι με άλλους ηθοποιούς πάνω στη σκηνή. Όσο για τις πρακτικές δυσκολίες, αυτές ξεπερνιούνται με την πολλή δουλειά και με τη χαρά που σου δίνει αυτό που κάνεις. Όσο κουραστικό είναι να είμαι  μόνος μου στη σκηνή, άλλο τόσο δεν θέλω να τελειώσει.

Τελικά τι είναι αυτό που αγαπάς να κάνεις;

Να είμαι χρήσιμος στην οικογένειά μου, στους γύρω μου, στην κοινωνία και αν αυτό το καταφέρνω μέσα από το θέατρο, τότε το θέατρο είναι που αγαπάω να κάνω περισσότερο. Και βέβαια δε θα πω ότι αγαπάω λιγότερο τον κινηματογράφο ή την τηλεόραση. Σαν ηθοποιός δεν τα ξεχωρίζω, απλά γνωρίζω τις ιδιαιτερότητές τους και τις σέβομαι.

Μίλησέ μου λίγο για τη θέση του ηθοποιού στην ελληνική πραγματικότητα. Εσύ από τη μεριά σου πώς βλέπεις τα πράγματα;

Το επάγγελμα του ηθοποιού πρώτα απ’ όλα κάνει εμάς τους ίδιους καλύτερους, μας αλλάζει. Κάθε σαιζόν πρέπει να μάθουμε καινούργια πράγματα και αυτό μας βελτιώνει συνεχώς. Ίσως είναι το μόνο επάγγελμα που κάνει πράξη τη δια βίου μάθηση. Από την άλλη, άνθρωποι είμαστε, έχει και πίκρες και ματαιοδοξία και πρακτικές δυσκολίες και ανεργία. Ο ηθοποιός εξαρτάται από το επίπεδο της τέχνης στην Ελλάδα και από την οικονομική κατάσταση. Αν αυτά είναι σε σημείο, ώστε ο κόσμος να μπορεί να γεμίζει τα θέατρα, ο ηθοποιός πέρα από λειτούργημα, μπορεί να είναι και επάγγελμα.

Χρόνια και χρόνια μιλάμε για τις ταμπέλες που βάζουν στους ηθοποιούς, εξαιτίας των επιλογών ρεπερτορίου. Γιατί νομίζεις ότι συμβαίνει ακόμα αυτό; Είναι μία παλιά υπόθεση του θεάτρου, που όμως κυνηγάει ακόμα τους ηθοποιούς και εσύ το ξέρεις καλά.

Είναι μια παθογένεια του θεάτρου που δεν έχει να κάνει τόσο με τον ηθοποιό, όσο με τους θεατές. Δεν είναι οι ηθοποιοί που είναι κωμικοί ή δραματικοί, αλλά οι περισσότεροι θεατές που πάνε μόνο σε κωμωδία, γιατί στο θέατρο θέλουν μόνο να γελάνε, ή μόνο σε δράμα γιατί ανοήτως μόνο αυτό θεωρούν σοβαρό θέατρο. Έχουμε ευθύνη να τους παίρνουμε μαζί μας από το ένα είδος θεάτρου στο άλλο και να μην κολλάμε από ανασφάλεια σε μανιέρες που νομίζουμε ότι μας εξασφαλίζουν την επιτυχία. Από την άλλη είναι και οι συνάδελφοι, ή οι κριτικοί που σε θέλουν παγιδευμένο σε ένα είδος, γιατί φοβούνται ότι η δική σου αλλαγή ή εξέλιξη, μπορεί να έχει επιπτώσεις στη δική τους καριέρα. Αλλά αυτή είναι μια άποψη που έρχεται από το παρελθόν και δεν θα έπρεπε να μας αφορά.

Τι θα συμβούλευες ένα νέο άνθρωπο που θέλει να ασχοληθεί με το θέατρο;

Πρώτα απ’ όλα να μη βιάζεται, γιατί τίποτα δε γίνεται αν δεν έρθει η ώρα του. Να βιάζεται να μάθει περισσότερα, ναι. Να διψάει να γνωρίσει καινούργια πράγματα, ναι. Αλλά θα πρέπει να ξέρει ότι η γνώση και η προσπάθεια προηγούνται ένα βήμα από την επιτυχία. Το αντίθετο δεν οδηγεί πουθενά. Και κάτι ακόμα, να αποβάλλουν ζήλειες, αντιπαραθέσεις, σύνδρομα παραγκωνισμού ή εύνοιας. Αυτά δεν αφορούν το θέατρο. Χρειάζεται καθαρή ψυχή, αχόρταγη ματιά και πολλή, πολλή δουλειά.