Κουρδιστό πορτοκάλι, του Βαγγέλη Μεννή

Όλα αυτά τα χρόνια παρακολουθώντας την έκπτωση της χώρας, ζήσαμε ακόμη ένα απογοητευτικό φαινόμενο. Άνθρωποι με κρίση και αντίληψη σιωπούσαν. Οι αιτίες ποικίλουν: ανάγκη, προσωπικές φιλοδοξίες, στόχοι κερδοσκοπίας, φόβος ή ακόμη και αδιαφορία. Διασώζουν τελικά οι καταθέσεις του εξωτερικού;

Δεν είναι τίμιο να προσπεράσουμε ότι λίγοι ενεργοί πολίτες μίλησαν και μιλάνε, έστω και την περίοδο της ανθρωποφαγίας. Ελάχιστοι εκφράστηκαν ανοιχτά και με σαφήνεια, ενώ θα τους συνέφερε ο στρογγυλός υπαινικτικός λόγος που ξεπλένει τη συνείδηση και διασφαλίζει καλές p.r. (δημόσιες σχέσεις). Για τη Χίο, νομίζω ότι ο συγγραφέας Γ. Μακριδάκης ανήκει στους ελάχιστους. Λένε ότι ο τρόπος του είναι αποδεκτός ή όχι, θεμιτός ή αθέμιτος. Όμως τι θα συνέφερε τον Μακριδάκη; Να εξασφαλίσει καλούς υποστηρικτές για τα βιβλία του, να τα «έχει καλά» με όλους (προσφιλές μας σπορ). Έτσι, θα ασκούσε την τεχνική του μάρκετινγκ πιο αποτελεσματικά. Σίγουρα τον πλησίασαν πολιτικοί, βουλευτές, να κερδίσουν και αυτοί… προς τιμήν του δεν το επέτρεψε.

Προσωπικά, δε συμφωνώ με αρκετά από τα επιχειρήματά του. Π.χ. θεωρώ ότι ο Α. Τσίπρας είναι πιο επικίνδυνος από τον Κουβέλη κι αυτό είναι αντικείμενο συζήτησης. Δύσκολα όμως διαψεύδεται ότι το πολιτικό σκηνικό προκαλεί απέχθεια. Ακροδεξιοί, ακροαριστεροί, λέξεις κενές νοήματος, αφού το παιχνίδι συνεχίζει να παίζεται με φαντάσματα και εντυπώσεις. Ο Γιάννης στο συγκεκριμένο θέμα, διατύπωσε μια πολιτική θέση η οποία τον εκφράζει και προφανώς αποτελεί την αλήθεια του. Σωστή ή λανθασμένη ως προς τι, κατέχει κανείς την απόλυτη αλήθεια; Όποιος δε θέλει, δε διαβάζει. Όποιος διαφωνεί ας μιλήσει. Αν η μεγάλη μάζα των πολιτών έχει κουρδιστεί ή διαθέτει μυαλό «λαπά» ξέρουμε πολύ καλά ποιοι οργάνωσαν τη μαζική – συστηματική εξ-ηλιθίωση. Οι υπόλοιποι έχουν την κριτική ικανότητα απόρριψης ή αποδοχής.

Ακατανόητη η προσπάθεια εκμετάλλευσης των πολιτικών πεποιθήσεων ενός συγγραφέα για να απαξιωθεί το έργο του. Τη δεκαετία του ’30 στη Γερμανία, το ΚΚΕ απαγόρευσε τα βιβλία του Β. Ράιχ. Ίσως πρέπει να μη διαβάζουμε Σαρτρ γιατί «κουκούλωσε» το θέμα των γκουλάγκ. Να απορρίψουμε τη μεγαλοφυΐα του Χάιντεγκερ επειδή υιοθέτησε φιλοναζιστικές θέσεις. Να διαγράψουμε τον Ρουσσώ, γιατί έκλεισε τα επτά παιδιά του στο ορφανοτροφείο. Η λίστα αυτή είναι ατέλειωτη θα ακυρωθεί το μεγαλύτερο μέρος της παγκόσμιας τέχνης και γνώσης. Άλλωστε, δύο σπουδαία σύμβολα της ελληνικότητας ο Σολωμός κι ο Παπαδιαμάντης ήταν αλκοολικοί.

Το έργο προκύπτει από το υψηλότερο ψυχικό επίπεδο του καλλιτέχνη είναι άσχετο με τα ανθρώπινα. Ο Αρανίτσης γράφει ότι η τέχνη πηγάζει από το σημείο της ψυχής που αιμορραγεί. Ο Γιάννης στη γραφή του σώζει ελληνική γλώσσα και τρόπο ύπαρξης, που ολοένα σβήνει. Θα μπορούσε να απολαμβάνει ασφάλεια και αναγνώριση εντός του πολυτελούς κατεστημένου. Δεν εγκατέλειψε τη Χίο όπως αναπόφευκτα έκαναν τόσοι άλλοι, μένει εδώ κι ασχολείται με τα προβλήματα: την αδικία, τη βλακεία, την εγκληματική αμετροέπεια, την ψευδαισθητική προπαγάνδα, απ’ όλα έχουμε. Λάθος ή σωστό τι σημασία έχει, δεν κερδίζει τίποτα, δε θα κτίσει ξενοδοχειακές μονάδες στο Αίπος ο Γιάννης. Υπάρχει και κάτι άλλο. Έσπασε το φράγμα της μικροαστικής μας μετριότητας κι έγινε γνωστός παραέξω. Αυτό, που το πας;

Έχω πάντως μια απορία. Ενόχλησε του φίλους του Κουβέλη ένα κείμενο στον επαρχιακό τύπο. Δεν τους ενοχλεί που ο Κουβέλης, ανέδειξε με ελάχιστες ψήφους, αντιπρόσωπο των Ελλήνων τη Ρεπούση; Την κυρία εκείνη η οποία στοχεύοντας στις συνειδήσεις των μικρών παιδιών δεν δίστασε να διαγράψει την Ιστορία; Αντικατέστησε βασανισμούς, σφαγές, βιασμούς, μεθοδική γενοκτονία τρισχιλιετούς πολιτισμού με τη λέξη «συνωστισμός». Πρέπει να είσαι πολύ άρρωστος για τέτοια διαστρέβλωση και δεν είναι τυχαία η συγκεκριμένη επιλογή, κάτι σημειολογεί η υιοθέτηση του προσώπου.

Μια τελευταία σκέψη. Η Ελλάδα έχει περάσει και χειρότερα. Διέθετε ωστόσο ανθρώπους με πρόθεση θυσίας για το κοινωνικό σύνολο, για τα όσια και ιερά. Τη γλώσσα, τους ναούς, τον τόπο… Σήμερα δε γνωρίζουμε ούτε τι σημαίνει ελληνικότητα. Το καλύτερο ανθρώπινο δυναμικό μοιάζει τυφλό. Ο Μακριδάκης κάνει θυσίες για το κοινό συμφέρον, δεν απομονώνεται στο σπιτάκι του, τη δουλίτσα ,το χωραφάκι του, αυτό αναγνωρίζεται; Μπορεί ο τρόπος του, από κάποιους, να κρίνεται λανθασμένος, αλλά κρύβει ευαισθησία. Με τόση βλακεία γύρω μας πώς να επιβιώσει κι η ευαισθησία. Αν αύριο σιωπήσει ο κάθε Μακριδάκης το σύστημα θα έχει κερδίσει, πολλοί θα χαμογελάσουν.

Ο Ελύτης είχε γράψει ότι όποιος πίνει το κρασί του κάτω από τα πλατάνια με λίγες ελιές και ντομάτα, είναι πιο κοντά στο Θεό από αυτόν που κλεισμένος σε ένα γυάλινο πύργο δροσίζεται με το κλιματιστικό και τρώει αστακό. Η δεύτερη περίπτωση συνεχώς κερδίζει έδαφος. Νομίζουμε ότι με τα χάπια δώσαμε λύσεις στα προβλήματα. Το μήνυμα του ερημίτη όμως, αντιστέκεται ακόμα.

Βαγγέλης Μεννής