Το Σχέδιο Μάρσαλλ του 1947

Στο τέλος του Β’ Παγκόσμιου Πολέμου, η Ευρώπη ήταν βομβαρδισμένη από άκρη σε άκρη.
Το ερώτημα λοιπόν μπροστά σε αυτή τη δραματική κατάσταση ήταν ποιος θα πλήρωνε για την αποκατάσταση των υλικών ζημιών, την περίθαλψη των προσφύγων και για την αποκατάσταση της οικονομίας των ευρωπαϊκών χωρών. Αρχικά οι συμμαχικές δυνάμεις, που είχαν κερδίσει τον πόλεμο, μετά από τη Διάσκεψη της Γιάλτας τον Φεβρουάριο του 1945, ζήτησαν από τη Γερμανία να καταβάλει εκατομμύρια δολαρίων και συμφωνήθηκε ότι η Σοβιετική Ένωση θα λάμβανε την υψηλότερη αποζημίωση. Η λύση αυτή δεν υλοποιήθηκε, καθώς η Μεγάλη Βρετανία, η Γαλλία και οι ΗΠΑ φοβήθηκαν ότι έτσι η Σοβιετική Ένωση θα αποκτούσε υπερβολικά μεγάλη δύναμη.
Έτσι αποφάσισαν ότι η γερμανική οικονομία θα έπρεπε να ενισχυθεί, παρ’ ότι η Γερμανία ήταν αντίπαλός τους και είχε ηττηθεί στον πόλεμο, ώστε να αποτελέσει μια ενδιάμεση δύναμη μεταξύ της Δυτικής Ευρώπης και της Ανατολικής, στην οποία είχαν κυριαρχήσει οι Σοβιετικοί. Υπήρχε επίσης ο φόβος ότι η Σοβιετική Ένωση θα αποκτούσε τον έλεγχο και άλλων ευρωπαϊκών χωρών που βρίσκονταν σε εξαθλιωμένη οικονομική κατάσταση. Ποιος όμως θα παρείχε τους πόρους για όλα αυτά;
Η μοναδική χώρα που διέθετε τα κονδύλια ήταν οι ΗΠΑ, αφού δεν είχαν διεξαχθεί μάχες επί του αμερικανικού εδάφους, ενώ οι ΗΠΑ είχαν πουλήσει στους συμμάχους όπλα κατά τη διάρκεια του πολέμου, με αποτέλεσμα να έχουν εξελιχθεί σε υπερδύναμη, διαθέτοντας πια την ισχυρότερη οικονομία και στρατιωτική δύναμη στον κόσμο. Ο φόβος της εξάπλωσης και ενδυνάμωσης των κομμουνιστικών καθεστώτων και η επιδίωξη να βρουν νέες αγορές για τη διακίνηση των προϊόντων τους, ήταν ικανά κίνητρα ώστε οι ΗΠΑ να αναλάβουν τον ρόλο αυτό, με τον οποίο -εκτός των άλλων- προσπάθησαν να περιορίσουν την εξάπλωση του κομμουνισμού.
Το Σχέδιο Μάρσαλ (που πήρε το όνομά του από τον τότε Υπουργό Εξωτερικών των ΗΠΑ) ανακοινώθηκε τον Ιούνιο του 1947. Ο Μάρσαλ δήλωσε ότι οι ΗΠΑ θα έκαναν κάθε τι δυνατό για να βοηθήσουν την αποκατάσταση της ευρωπαϊκής οικονομίας.
Δισεκατομμύρια δολαρίων θα δίνονταν σε χώρες (μεταξύ των οποίων και η Ελλάδα) που ήταν διατεθειμένες να συνεργαστούν μεταξύ τους για την ανάκαμψη της ευρωπαϊκής οικονομίας. Ως αντάλλαγμα οι χώρες θα αυτές θα αγόραζαν αμερικανικά προϊόντα και θα προωθούσαν τις αμερικανικές επενδύσεις. Η Σοβιετική ΄Ενωση δεν δέχτηκε να ενταχθεί στο Σχέδιο Μάρσαλ θεωρώντας απαράδεκτους τους όρους που έθετε. Οι Σοβιετικοί θεωρούσαν ότι με το σχέδιο Μάρσαλ οι ευρωπαϊκές χώρες θα έμπαιναν κάτω από τον οικονομικό και πολιτικό έλεγχο των ΗΠΑ, ενώ η Ευρώπη θα χωριζόταν σε δύο στρατόπεδα. Η Σοβιετική Ένωση δεν επέτρεψε επίσης και στις υπόλοιπες ανατολικές χώρες της Ευρώπης να ενταχθούν.
Να σημειώσουμε ότι στη χώρα μας το μεγαλύτερο μέρος των κονδυλίων φαγώθηκαν από επιτήδειους και μίζες και η Ελλάδα υποχρεώθηκε να ταυτίζει την εξωτερική και εσωτερική της πολιτική με αυτή των ΗΠΑ.

Πριν θριαμβολογήσουμε για το νέο Σχέδιο Μάρσαλλ καλό είναι να μελετήσουμε την Ιστορία